الگوهای سفر قهرمانی از نگاه پسایونگی و کاربرد آن در تحلیل متون ادبی

اصطلاح «پسایونگی» به گروهی از روان‎شناسان و روان‎کاوان اطلاق می‎شود که پس از آشنایی با نظریات کارل‎گوستاو یونگ[i]به بررسی، نقد و تحلیل آرای وی در ابعاد مختلف آن پرداختند. مکتب «پسایونگی» خود به سه مکتب کلاسیک[ii]، رشد[iii] و کهن‎الگویی[iv] تقسیم می‎شود. مکتب کهن‎الگویی جیمز هیلمن[v] پیوند عمیقی با ادبیات و متون ادبی دارد. از رهگذر رشد و گسترش مکتب هیلمن، انواع سفر قهرمانی در این مکتب شکل گرفته است که عبارت‎اند از: سفر قهرمانی کارول.اس.پیرسون،[vi] سفر قهرمانی مرد رابرت بلای،[vii] سفر قهرمانی زن مورین مرداک[viii] و کلاریسا پینکولا استس.[ix] تیپ‎شناسی جین شینودا بولن[x] نیز یکی از روش‎های نقد کهن‎الگویی در حوزۀ شناخت تیپ و شخصیت قهرمان است. نتایج این نوشتار نشان می‎دهد، با استفاده از این الگوهای سفر قهرمانی، بسیاری از متون ادبیات فارسی چه کلاسیک و چه معاصر را می‎توان تحلیل و بررسی کرد. در این مقاله از متون متنوّعی مثل افسانه‎ها و رمان‎های معاصر استفاده شده است تا گستردگی این الگوها را به‎خوبی نشان دهد.